Môi hở hàm ếch là gì? Cách điều trị hở hàm ếch

Mỗi năm rất nhiều trẻ em tại Việt Nam chào đời với dị tật môi hở hàm ếch, đây là một trong những khuyết tật bẩm sinh vùng mặt phổ biến nhất. Vậy cụ thể môi hở hàm ếch là gì và có chữa được không?

I/ Môi hở hàm ếch là gì?

Môi hở hàm ếch còn được biết đến là dị tật khe hở môi vòm miệng, là tình trạng bẩm sinh mà môi hoặc vòm miệng của trẻ không khép kín hoàn toàn trong giai đoạn phát triển của thai nhi.

Mức độ nặng nhẹ khác nhau bao gồm:

– Chỉ hở môi một bên hoặc hai bên (môi chẻ đôi)

– Hở hàm trên (vòm miệng) nhưng môi bình thường

– Kết hợp cả hở môi và hàm ếch

II/ Dấu hiệu nhận biết môi hở hàm ếch

Môi hở hàm ếch thường được nhận biết ngay khi trẻ chào đời hoặc qua siêu âm thai ở tuần thứ 16 – 20. Tùy mức độ, phụ huynh có thể thấy:

– Khe hở rõ rệt ở môi (một bên hoặc hai bên).

– Rãnh sâu kéo từ môi lên mũi.

– Vòm miệng bị khuyết, tạo đường thông giữa khoang miệng và mũi.

– Khi bú sữa thường chảy ra mũi hoặc trẻ bú rất yếu.

Trường hợp khe hở chỉ nằm ở phía trong vòm họng (khó nhìn thấy bằng mắt thường), dấu hiệu nhận biết muộn hơn, như:

– Khó bú, dễ sặc

– Phát âm bất thường, âm mũi nặng

– Dễ bị viêm tai, nghe kém.

Lưu ý: Siêu âm thai kỳ định kỳ là cách phát hiện sớm nhất để chuẩn bị can thiệp kịp thời sau sinh.

III/ Nguyên nhân gây môi hở hàm ếch

Hiện tượng hở hàm ếch ở trẻ sơ sinh có thể do nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm cả di truyền và môi trường sống.

– Di truyền: Nếu cha hoặc mẹ mang gen đột biến liên quan đến sự phát triển của hàm và môi, khả năng con sinh ra mắc dị tật này sẽ cao hơn.

– Sử dụng thuốc trong thai kỳ: Việc mẹ bầu sử dụng các loại thuốc như thuốc điều trị động kinh, thuốc chống co giật, accutane (trị mụn), methotrexate (trị ung thư, viêm khớp, vảy nến) có thể gây hại cho thai nhi.

– Nhiễm virus: Mẹ bị nhiễm virus Rubella hoặc cúm trong 3 tháng đầu thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ.

– Thiếu hụt dinh dưỡng: Thiếu acid folic, vitamin B6 và B12 trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

– Sử dụng chất kích thích: Thường xuyên dùng rượu bia, thuốc lá khi mang thai cũng là một yếu tố nguy cơ.

– Bệnh lý của cha mẹ: Cha mẹ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai nhưng không được điều trị triệt để cũng có thể ảnh hưởng đến thai nhi.

– Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Mẹ bầu thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, phóng xạ hoặc môi trường độc hại.

– Căng thẳng khi mang thai: Tâm lý không ổn định, lo lắng, căng thẳng kéo dài của người mẹ trong thai kỳ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bé.

– Tuổi tác của cha mẹ: Cha mẹ lớn tuổi hoặc sức khỏe kém khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở trẻ.

IV/ Môi hở hàm ếch có chữa được không?

Môi hở hàm ếch có thể được điều trị dứt điểm thông qua phẫu thuật tạo hình, giúp tái tạo lại cấu trúc môi và vòm miệng. Quá trình điều trị thường được thực hiện qua những giai đoạn sau:

–  Phẫu thuật tạo hình môi (3–6 tháng tuổi): Giai đoạn này tập trung vào việc đóng khe hở môi, đồng thời tạo hình thẩm mỹ cho môi và mũi của bé. Phẫu thuật sớm giúp cải thiện khả năng bú sữa và giảm nguy cơ viêm nhiễm.

– Phẫu thuật tạo hình hàm/vòm miệng (9–18 tháng tuổi): Ở giai đoạn này, các bác sĩ sẽ đóng khe hở vòm miệng. Điều này vô cùng quan trọng để cải thiện chức năng ăn uống, hỗ trợ quá trình phát âm sau này và giảm nguy cơ viêm tai giữa cho trẻ.

– Can thiệp bổ sung (tùy từng trường hợp): Sau hai giai đoạn phẫu thuật chính, một số trẻ có thể cần thêm các can thiệp bổ sung như:

+ Cấy xương hàm

+ Niềng răng

+ Điều trị ngữ âm để cải thiện khả năng nói.

Phẫu thuật chỉnh hình mũi khi trẻ lớn hơn (thường từ 8–18 tuổi), nếu cần thiết để đạt được kết quả thẩm mỹ tối ưu.

V/ Người bị môi hở hàm ếch có thể sống bình thường không?

Những người sinh ra với dị tật sứt môi, hở hàm ếch ngày nay có thể hoàn toàn sống cuộc đời trọn vẹn nhờ những tiến bộ vượt bậc của y học hiện đại. Dù dị tật này ban đầu có thể gây khó khăn trong việc ăn uống, phát âm và ảnh hưởng đến diện mạo. Nhưng nhờ các phương pháp phẫu thuật và điều trị chuyên sâu, trẻ có thể vượt qua mọi rào cản và tự tin hòa nhập vào xã hội.

Môi hở hàm ếch là dị tật có thể điều trị được, càng sớm càng tốt, việc can thiệp đúng thời điểm không chỉ giúp trẻ ăn uống, nói chuyện bình thường mà còn tránh được mặc cảm, tự ti suốt đời.

Nếu bạn từng sống âm thầm với dị tật này – hãy trao cho mình cơ hội thông qua chương trình Hành Trình Lột Xác.