Dị tật sứt môi hở hàm ếch có di truyền không

Sứt môi hở hàm ếch là dị tật bẩm sinh phổ biến, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và chức năng ăn uống, phát âm của trẻ. Nhiều gia đình khi sinh con bị dị tật này thường đặt ra câu hỏi “Sứt môi hở hàm ếch có di truyền không”? Nên làm thế nào để phòng tránh? Bài viết sau sẽ giúp giải đáp cụ thể những vấn đề này.

I/ Sứt môi hở hàm ếch có di truyền không?

Thực tế, sứt môi hở hàm ếch có thể mang yếu tố di truyền, nhưng không phải tất cả các trường hợp đều do di truyền. Nếu trong gia đình có người thân (cha, mẹ, ông bà, anh chị em ruột) từng mắc dị tật này thì nguy cơ sinh con bị sứt môi hở hàm ếch sẽ cao hơn bình thường. Tuy nhiên, tỷ lệ di truyền cụ thể còn phụ thuộc vào mức độ tổn thương, gen liên quan và các yếu tố kết hợp khác.

Các nghiên cứu cho thấy, khoảng 20 – 30% trường hợp sứt môi hở hàm ếch có liên quan đến yếu tố di truyền, còn lại phần lớn là do tác động từ môi trường, dinh dưỡng hoặc các rối loạn trong quá trình phát triển của thai nhi.

📌 Trường hợp nào dễ bị bỏ sót dấu hiệu ban đầu?
👉 [Sứt môi hở hàm ếch phát hiện khi nào] – Chủ động phát hiện dị tật từ sớm, tránh biến chứng tâm lý.

II/ Các yếu tố làm tăng nguy cơ sứt môi hở hàm ếch

Ngoài yếu tố di truyền, dị tật sứt môi hở hàm ếch còn do các yếu tố như: thiếu acid folic, mẹ bị nhiễm virus, sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc, hút thuốc….

– Thiếu acid folic trong giai đoạn đầu của thai kỳ – là nguyên nhân phổ biến khiến bào thai phát triển không hoàn chỉnh.

– Mẹ bị nhiễm virus (cúm, rubella…) hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại trong 3 tháng đầu thai kỳ.

– Sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc hoặc các loại thuốc chống động kinh, thuốc điều trị mụn trứng cá chứa isotretinoin, có thể ảnh hưởng đến sự hình thành khuôn mặt thai nhi.

– Hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc căng thẳng quá mức trong thời gian mang thai.

– Mẹ mang thai khi tuổi đã lớn (trên 35 tuổi) hoặc mắc các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, động kinh, thiếu máu…

Những yếu tố kể trên có thể đơn lẻ hoặc kết hợp với nhau làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra bị sứt môi hở hàm ếch, dù không có tiền sử gia đình.

📌 Còn nhiều nguyên nhân khác chưa được biết đến?
👉 Tìm hiểu thêm tại: [Môi hở hàm ếch] – Góc nhìn từ cấu trúc đến tâm lý người bệnh.

III/ Có thể xét nghiệm di truyền để tầm soát trước không?

Hiện nay, xét nghiệm di truyền tiền sản hoặc tiền hôn nhân có thể giúp tầm soát nguy cơ sinh con mắc dị tật bẩm sinh, trong đó có sứt môi hở hàm ếch. Một số xét nghiệm thường được sử dụng gồm:

– Xét nghiệm gen của cha mẹ để phát hiện các bất thường di truyền liên quan đến dị tật vùng mặt.

– Siêu âm thai kỳ từ tuần 12 – 22, đặc biệt là siêu âm 4D có thể giúp phát hiện sớm sứt môi hở hàm ếch.

– Xét nghiệm sàng lọc không xâm lấn (NIPT) cũng có thể đánh giá nguy cơ các bất thường nhiễm sắc thể, liên quan đến nhiều dị tật bẩm sinh.

Tuy nhiên, cần lưu ý là không phải lúc nào cũng có thể xác định chính xác nguy cơ qua xét nghiệm. Do đó, những người từng có con bị dị tật hoặc có người thân mang gen bệnh nên được tư vấn di truyền kỹ càng trước khi mang thai.

IV/ Sứt môi hở hàm ếch có thể phòng tránh được không?

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn, nhưng sứt môi hở hàm ếch hoàn toàn có thể giảm nguy cơ nếu biết cách phòng tránh:

– Bổ sung acid folic đúng cách (400–800 mcg/ngày) trước khi mang thai 1–3 tháng và suốt 3 tháng đầu thai kỳ.

– Thăm khám tiền sản và tư vấn di truyền nếu có yếu tố nguy cơ.

– Tránh tiếp xúc với hóa chất, thuốc độc hại và virus trong thai kỳ.

– Không hút thuốc, uống rượu, hạn chế stress, nghỉ ngơi hợp lý.

– Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin B, A, C và khoáng chất để hỗ trợ sự phát triển ổn định của thai nhi.

V/ Nếu đã bị dị tật sứt môi hở hàm ếch có điều trị được không?

Dị tật sứt môi hở hàm ếch hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả thông qua phẫu thuật chỉnh hàm. Tùy vào mức độ dị tật, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị phù hợp theo từng giai đoạn:

– Phẫu thuật tạo hình môi thường được thực hiện khi trẻ từ 3 – 6 tháng tuổi.

– Phẫu thuật vá hở hàm ếch có thể tiến hành khi trẻ khoảng 9 – 18 tháng tuổi.

Sau đó, trẻ có thể cần can thiệp chỉnh nha, trị liệu ngôn ngữ hoặc phẫu thuật bổ sung để phục hồi hoàn chỉnh.

📌 Nhiều người trưởng thành vẫn chưa được điều trị đúng cách?
👉 [Phẫu thuật hở hàm ếch cho người lớn] – Phác đồ hiện đại cho cả người trưởng thành, cải thiện rõ rệt cả thẩm mỹ lẫn chức năng.

Với sự can thiệp y tế đúng thời điểm và chăm sóc đúng cách, trẻ bị sứt môi hở hàm ếch hoàn toàn có thể phát triển bình thường, tự tin và hòa nhập cộng đồng như những trẻ em khác.

Nếu bạn đang lo lắng về khả năng di truyền hay cần tư vấn chuẩn bị trước thai kỳ, đừng ngần ngại liên hệ chuyên gia Phẫu thuật hàm mặt tại Kangnam để được tư vấn chuyên sâu, kịp thời. Liên hệ theo hotline 1900.6466 để được tư vấn và lên phác đồ điều trị cụ thể.